Artrose
Orthopedische chirurgie richt zich op vermindering van pijnklachten en verbetering van functie in het algemeen. De uitkomstmaten van een orthopedische behandeling worden steeds belangrijker en "patient expectation" (wat verwacht de patiënt van de operatieve behandeling?) is een belangrijke motivatie voor de orthopedisch chirurg om te streven naar het maximaal haalbare resultaat van behandeling. In toenemende mate worden de resultaten van een orthopedische interventie in scores uitgedrukt. PROM's (patient reported outcome maesurements) en PREM's (patient reported expectation measurements) zijn dan ook methoden om het resultaat van een behandeling te meten. Deze metingen representeren de effectiviteit van een behandeling en bieden de mogelijkheid behandelingen te evalueren, te vergelijken, zo nodig aan te passen of te vernieuwen, om zo te voldoen aan de eisen die de huidige patiënt stelt aan de behandeling. Dat geldt zeker voor de behandelingen van artrose! Het belangrijkste symptoom van artrose is PIJN. Pijn wordt in rust , soms 's nachts, maar vooral tijdens activiteiten ervaren.
In het Avoidance Model (vermijdingsgedrag) wordt beschreven hoe de activiteit van een patiënt met artrose verslechtert door de pijnbeleving. De activiteit die pijn veroorzaakt, wordt vermeden ten gevolge waarvan de spierkracht afneemt en uiteindelijk de activiteit die eerst werd vermeden op enig moment helemaal niet meer mogelijk is. Het doel van een conservatieve of operatieve behandeling is dit patroon te doorbreken en er voor te zorgen dat de mobiliteit blijft gehandhaafd. Dit is de missie die de orthopedie zich zelf heeft gesteld.
Artrose is het eindstadium van kraakbeendegeneratie of kraakbeenverlies. Artrose betekent in feite dat er sprake is van kale botvlakken. In de volksmond spreekt men van slijtage van het gewricht. Deze conditie van het gewricht gaat gepaard met pijnklachten, functieverlies, een dwangstand (meestal een strekbeperking) of een asafwijking bij voorbeeld een progressieve O- of X-stand van het been. Er worden krakende of knarsende geluiden beschreven en er zijn opstartklachten op basis van stijfheid, vooral in de ochtend of na een langdurige zitperiode. Zonder behandeling zijn de klachten en beperkingen langzaam progressief. Als niets wordt gedaan, betekent het natuurlijk beloop dat het gewricht steeds stijver wordt. Men spreekt dan van een ankylose. Als uiteindelijk een ankylose ontstaat, is de pijn vaak weer verminderd of soms zelfs geheel verdwenen maar is ook sprake van een ernstig functieverlies.
In 2013 werden in Nederland ruim 24.000 knieprothesen geïmplanteerd, 91% totale knieprothese, 8% hemi knieprothese en 1% een patellofemorale prothese. De belangrijkste reden in 96% van de gevallen was een artrose. Ruim 3600 patiënten kregen ook in de andere knie een prothese. De gemiddelde leeftijd van de patiënt met totale knieprothese was 68 jaar, bij de groep hemi prothese was dit 62 jaar. Het betrof bij de totale knieprothese in 65% een vrouw, bij de hemi prothese lag dit percentage voor de vrouw op 58%. In 2013 werden ruim 2200 revisies verricht. De belangrijkste reden voor een revisie was instabiliteit (29%). Andere redenen waren loslating prothese onderbeen (27%), pijnklachten aan de knieschijf (26%), infectie (17%), loslating van de prothese van het bovenbeen (13%) en slijtage van het polyethyleen of de inlay (12%). In 2017 is het aantal geïmplanteerde knieprothesen gestegen naar ruim 29.000! De verwachting is dat dit aantal de komende jaren verder zal stijgen door vergrijzing van de bevolking maar vooral ook door overgewicht. (bron: Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten of LROI).
Er is momenteel veel onrust in de media over implantaten. Het betreft hier met name borst implantaten, liesbreuk matjes, nanopacemaker implantaten etc. Orthopedische implantaten worden al ruim 10 jaar in een centraal register geregistreerd (LROI: landelijk register orthopedische implantaten). Hiermee worden kwaliteit en levensduur onder andere gecontroleerd en is het mogelijk een implantaat met een slecht "track record" of een implantaat met complicaties uit de handel te nemen. Een voorbeeld daarvan is de actie bij metaal-op-metaal (MOM) heupprothesen. Zij worden in Nederland niet meer geïmplanteerd (In Italië, België en Canada nog wel). Daarbij zijn de eisen vóór het in gebruik nemen van een implantaat zeer hoog en vinden strenge controles plaats. Voor verdere informatie kunt u de onderstaande Link naar een PDF openen. Hij is geproduceerd door de Nederlandse Orthopedische Vereniging (NOV) www.orthopeden.org/downloads/601/vgv-implantaten.pdf of kijk op de site van de NOV bij de nieuwsbrief : www.orthopeden.org
In deze rubriek worden alle aspecten van artrose en de behandelingsmogelijkheden besproken.