De behandelingsopties
Controle van het lichaamsgewicht en voldoende lichaamsbeweging binnen de pijngrens en een gezonde levensstijl zijn belangrijke factoren die de kans op voortgang van een artrose in gunstige zin kunnen beïnvloeden. Overgewicht heeft een zeer negatief effect op een artrose van de knie en vooral ook op het operatie resultaat, welke operatie ook wordt verricht. Een osteotomie waarbij een pijnlijk O-been wordt veranderd in een X-been zal bij overgewicht uiteindelijk op (korte) termijn resulteren in een pijnlijk X-been.
Artrose wordt vrijwel altijd eerst conservatief behandeld. Verminderen van het lichaamsgewicht, aanpassen van de activiteit, een loop hulpmiddel, een simpele kniebandage of pijnstillende en/of ontstekingremmende medicijnen kunnen de klachten en beperkingen die gepaard gaan met artrose verminderen zodat een operatieve behandeling kan worden uitgesteld. De conservatieve behandelingsmogelijkheden staan beschreven in de rubriek “kraakbeen”. Bovendien worden de meeste conservatieve opties goed weergegeven op de website van Collega Moen, sportarts werkzaam bij Bergman Clinics in Naarden (sportenbewegingsarts.nl/klachten/knieslijtage).
Tijdens het bezoek aan de polikliniek worden drie vragen besproken met de patiënt en wordt in overleg beslist hoe te behandelen:
- welke (behandel-)opties heb ik als patiënt?
- welke resultaten kan/mag ik verwachten?
- wat zijn de risico's voor mij?
Het is wel belangrijk een realistisch verwachtingspatroon te creëren. Dat voorkomt ontevredenheid en frustratie bij patiënt én behandelaar.
Daarenboven gelden in de geneeskunde twee belangrijke dingen:
- in dubio, abstine : "bij twijfel, afzien van behandeling"
- Primum non nocere : "breng de patiënt vooral geen schade toe"
In deze rubriek worden de operatieve behandelingen die tot doel hebben de eigen knie te behouden (osteotomie) en de gewrichtsvervangende behandelingen (prothese of endoprothese) besproken.
De keuze voor een osteotomie of een prothese hangt van een aantal factoren af :
- de uitgebreidheid van de artrose (een compartiment of meerdere compartimenten van de knie)
- de leeftijd van de patiënt (boven 65 jaar kiest men eerder voor een prothese)
- het activiteiten niveau van de patiënt (de prothese laat rennende activiteiten liever niet toe)
- de wens van de patiënt (na een osteotomie kan nog wel eens pijn resteren)
- de voorkeur en de ervaring van de orthopedisch chirurg
Vooral de sportende patient met artrose, voor zover dit nog mogelijk is, stelt de chirurg soms voor een lastige keuze van behandeling.
Met een prothese zijn nog diverse sporten mogelijk zoals onder andere golf, tennis, fietsen, roeien. De sporten met hogere impact op de knie kunnen beter worden vermeden in verband met het toegenomen risico op slijtage van het polyethyleen en de vergrote kans op loslating van de prothese. Het betreft onder andere hardlopen, vechtsporten, voetbal, rugby en hockey. De situatie is vergelijkbaar met de conditie van een auto: als je altijd hard rijdt en door de bochten giert, heeft dat impact op de moter en slijten de banden sneller. De auto gaat dan minder lang mee en u komt wat vaker in de garage.
Voor de verdovings mogelijkheden: zie de rubriek "arthroscopie", bij de verdoving!